του Παντελή Καρύκα

Θα μπορούσε κανείς να φαντασθεί πως στο πλευρό των ηρώων μαραθωνομάχων οι Αθήνα θα τιμούσε και ένα συμπαθές τετράποδο ; Όπως και στο κυνήγι, έτσι και στον πόλεμο, ο οποίος κατά μία έννοια αποτελούσε προέκταση του, ο σκύλος συντρόφευε τον άνθρωπο, παρέχοντας πολύτιμες υπηρεσίες, τόσο ως φύλακας, όσο και σε κάποιες περιπτώσεις, ως όπλο κρούσης! Ομάδες εξημερωμένων σκύλων συνόδευαν τους πρώτους πολεμιστές και επιτίθονταν στους αντιπάλους, βάσει του αγελαίου ενστίκτου τους. Αργότερα ο σκύλος ανέλαβε απλώς καθήκοντα φύλακα, με αποστολή να «σημαίνει» τον συναγερμό. Τον 16ο αιώνα μ.Χ. όμως οι σκύλοι πολέμησαν και πάλι στο πεδίο της μάχης, στο πλευρό των Ισπανών Κονκισταδόρες, εναντίον των Ινδιάνων στην Αμερική. Διάσημοι επίσης είναι και οι σκύλοι διασώστες του Αγ. Βερνάρδου, αλλά και οι «αντιαρματιστές» σκύλοι που χρησιμοποίησαν οι Σοβιετικοί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το κύριο χαρακτηριστικό των σκύλων είναι η αφοσίωση που δείχνουν στον κύριο τους, τον οποίο θεωρούν αρχηγό της αγέλης τους, αφοσίωση που φτάνει στα όρια της αυτοθυσίας. Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό εκμεταλλεύτηκαν και οι άνθρωποι, από την ύστερη παλαιολιθική εποχή, όταν έχουμε και τις πρώτες ενδείξεις εξημέρωσής τους. Οι Ίωνες κάτοικοι της πόλης Μαγνησία είχαν εφοδιάσει κάθε οπλίτη τους με έναν σκύλο, κατά τη διάρκεια του πολέμου εναντίον της Εφέσου, τον 6ο αιώνα π.Χ. Στον Μαραθώνα όμως ήρωας χρίσθηκε από τους Αθηναίους και ένας αγνώστου ονόματος σκύλος, ο οποίος ακολούθησε τον αφέντη του στο πεδίο μάχης το 490 π.Χ. Ο Ρωμαίος συγγραφέας Αιλιανός (2ος –3ος αιώνα μ.Χ.) αναφέρει ότι ο σκύλος πολέμησε στο πλευρό του αφέντη του στο πεδίο της μάχης, ξεσκίζοντας με τα δόντια του όποιον Πέρση εμπλεκόταν με τον αφέντη του. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει ότι η εικόνα του σκύλου είχε απεικονιστεί μαζί με τους υπολοίπους Μαραθωνομάχους στην Ποικίλη στοά των Αθηνών, από τον ζωγράφο Μήκωνα. Δυστυχώς δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες για τον πολεμιστή σκύλο, ο οποίος όμως από ότι φαίνεται, προσέφερε το καλύτερο στον υπέρ της ελευθερίας αγώνα. Ο Ξέρξης επίσης έφερε εκατοντάδες πολεμικούς σκύλους μαζί κατά την εκστρατεία του στην Ελλάδα το 480 π.Χ. και πριν από αυτόν ο Λυδός βασιλιάς Αλυάττης απέκρουσε μια επιδρομή των Κιμμερίων με το ιππικό του και τους πολεμικούς του σκύλους, οι οποίοι επιτέθηκαν στα άλογα των αντιπάλων και τα έτρεψαν σε φυγή.